Zorg om betekenis

Deze rede heeft als titel Zorg om betekenis. Volgens een klassieke onderscheiding van Wilhelm Dilthey gaat het in de geesteswetenschappen om verstehen (begrijpen van betekenissen), waar het in de natuurwetenschappen draait om erklären (verklaren van oorzakelijke verbanden). De wijze waarop wij in onze cultuur de gezondheidszorg georganiseerd hebben is op natuurwetenschappelijke leest geschoeid. Daarin staat het denken in termen van oorzaken en gevolgen centraal. Dat levert grote winst op. Maar de eigen dynamiek van dit denken in oorzaken en gevolgen drukt niet zelden de dimensie van betekenis weg. Wanneer het verklaren losraakt van het begrijpen wordt een prijs betaald door zowel zorgvragers als zorgontvangers.

In deze rede wordt langs twee wegen betogen dat betekenis een wezenlijk onderdeel van zorg is. De ene weg is die van de zorgethiek. De andere weg is die van de geestelijke verzorging. Beide vakgebieden horen thuis in de geesteswetenschappen. Ze hebben verschillende wortels, methoden en doelen. Maar tussen beide zijn ook vruchtbare verbindingen te leggen. In deze rede ga ik op zoek naar deze verbindingen tussen beide vakgebieden om te verkennen hoe beiden elkaar zouden kunnen versterken zodat betekenis meer centraal kan komen te staan in de zorg. Daarbij wordt bijzondere aandacht besteed aan de palliatieve zorg.


Carlo Leget (1964) is hoogleraar Zorgethiek en geestelijke begeleidingswetenschappen aan de Universiteit voor Humanistiek. Tevens is hij aan deze zelfde universiteit bijzonder hoogleraar Ethische en spirituele vragen in de palliatieve zorg, vanuit de Associatie van High Care Hospices.