DyslexieSleutels (handleiding voor begeleiders)

Deze dyslexietraining is ontstaan vanuit jarenlange individuele begeleiding van leerlingen met dyslexie in het voortgezet onderwijs en is als pilot op diverse scholen uitgeprobeerd en aangepast. De training bestaat uit zes bijeenkomsten van twee lesuren waarmee leerlingen zichzelf beter leren kennen en snappen wat dyslexie voor hen betekent. De toegepaste leerstrategieën zorgen ervoor dat het lezen en leren makkelijker gaat.

De opbouw van de lessen is gebaseerd op het herkaderingsmodel van Gerber (1996) die aangeeft dat er drie stadia doorlopen moeten worden om het leerprobleem succesvol te kunnen aanpakken. Het eerste is erkenning. Het volgende stadium is begrijpen. Begrip maakt dat leerlingen problemen kunnen zien als uitdaging en deze makkelijker kunnen accepteren. Acceptatie is niet mogelijk zonder erkenning en begrip. De eerste twee lessen staan dan ook in het teken van erkenning, begrip en acceptatie. Aan het eind van les twee volgen een leerdoel en actieplan. De term psycho-educatie, die voor de eerste twee lessen gebruikt is, is ontleend aan de cognitieve gedragstherapie. In de lessen wordt ook gebruikt gemaakt van het cognitieve model om de relatie tussen gedachten, gevoelens en gedrag te verduidelijken.

Opbouw

• Bijeenkomst 1 en 2: Psycho-educatie. Bijeenkomst 1: Dyslexie en (leren vanuit) je sterke kanten (Thema’s: Inzicht en achtergronden dyslexie, verschillende perspectieven, eigen dyslexieverklaring). Bijeenkomst 2: Omgaan met dyslexie (Thema’s: coping, eigen copingprofiel, productieve en niet productieve coping, relatie gedachten-gevoel-gedrag, leerkuil, mindsets, vervolg eigen dyslexieverklaring).
• Bijeenkomst 3, 4 en 5: Leerstrategieën. Bijeenkomst 3: Trechterlezen (Thema’s: van leerdoelen naar leesvragen, inzet van hulpmiddelen, mindmappen). Bijeenkomst 4: Leren en onthouden vanuit je sterke kanten (Thema’s: geheugen-technieken, leren van woordbetekenissen (MVT). Bijeenkomst 5: Leren en onthouden vanuit je sterke kanten vervolg (Thema’s: Het leren van spelling en grammatica (MVT), eigen leersleutel).
•  Bijeenkomst 6: Het maken van toetsen zonder stress. Thema’s: vervolg mindset, vervolg relatie gedachten-gevoel-gedrag, ontstaan van faalangst, helpende gedachten, ontspanning, rondesysteem en markeren sleutelwoorden.

Iedere les sluit af met een verwerkingsopdracht in het werkboek. In het begeleidingsmateriaal  is achtergrondinformatie voor ouders en begeleiders opgenomen.

Op pagina 24 van het werkboek is een verkeerd schema geplaatst. Het juiste schema kun je hier vinden. 

Onder de button Extra materiaal, hier rechts op de pagina, zijn onder meer downloads uit beide boeken en powerpoint-presentaties te vinden. 

Marzenka Rolak is een enthousiaste en betrokken allround orthopedagoog-generalist (OG) met een specialisatie op het gebied van leerproblemen in het algemeen en dyslexie in het bijzonder. Met veel plezier heeft ze de afgelopen jaren haar behandel- en diagnostiekwerk bij kinderen en (jong)volwassenen gecombineerd met het begeleiden van scholen bij hun dyslexiebeleid, het geven van voorlichting en cursussen en het verzorgen van lessen voor leerlingen en studenten met dyslexie op het voortgezet onderwijs, hbo en wo.

Artikel van Marzenka Rolak in Rolak Tijdschrift voor remedial teaching (oktober 2020)

Recensie

Het boek is praktisch en , voor orthopedagogen die zelf al veel verstand hebben van dyslexie, lekker straight-to-the-point. (…)Om leerlingen met dyslexie op de middelbare school te laten slagen , is het van belang dat dyslexiezorg deel uitmaakt van het schoolbeleid. Maar ik denk dat strategieën die voor leerlingen met dyslexie handig zijn, net zo waardevol kunnen zijn voor hun niet-dyslectische klasgenoten. Ook zij kunnen baat hebben bij meer begeleiding bij het aanleren van \eerstrategieën. DyslexieSleutels biedt praktische handvaten voor het bieden van dyslexiezorg, maar kan met wat creativiteit ook zo ingezet worden dat niet alleen leerlingen met een dyslexieverklaring er iets aan hebben.
- Uit een recensie van De Pedagoog, nummer 4 2021.