De kleuren van EVA en Zahir

De landelijke expertise- en behandelcentra EVA (Kompaan en de Bocht) en Zahir (Fier) zijn ontstaan uit de praktijk. De aanpak eergerelateerd geweld was ontoereikend. Het ministerie van VWS gaf daarom in 2007 de opdracht tot het ontwikkelen van twee landelijke pilots in Nederland voor veilige opvang voor meisjes en jonge vrouwen die te maken hebben met eergerelateerd geweld. Nu, na zeven jaar doorontwikkeling staat er een landelijk aanbod van gespecialiseerde integrale hulpverlening aan meiden en hun families waar we trots op zijn. De ontwikkeling van de expertise bood vele uitdagingen omdat ondanks alle kennis, ieder eergerelateerd vraagstuk en probleem een unieke aanpak vragen. Er schuilt een groot gevaar in het generaliseren van de problematiek en het herleiden van vragen en problemen tot culturele oorzaken. Ook al lijken achtergronden en aard nog zoveel op elkaar, ieder meisje, iedere familie is anders en zij vragen een eigen bejegening en zorg op maat.

Veiligheid is voorwaarde voor passende hulpverlening en gaat verder dan het bieden van een anoniem of veilig adres. Veiligheid moet op alle niveaus geborgd zijn, van directe medewerkers tot en met gemeenteambtenaren. Het investeren in de zorgvuldige borging van deze veiligheid kost tijd en vraagt beleid en een samenwerking die sectoren overstijgt. Fouten kunnen in dit geval onomkeerbaar en fataal zijn. De combinatie van het bieden van veiligheid en bescherming in een open categorale setting, het kunnen werken met de eervraagstukken in hun brede context én het integraal bieden van orthopedagogische hulp en jeugd-GGZ is tekenend voor het specifieke zorgprogramma dat inmiddels is ontwikkeld. Er wordt daarbij grote waarde gehecht aan het contact met ouders en familie. Daar waar aanvankelijk vooral ingezet werd op de beheersing van onveiligheid en dreiging wordt er nu naast de focus op veiligheid ruimte gemaakt voor de machteloosheid in gezinnen, en de invloed van sociale druk op de families. We ontmoeten ouders die in harmonie willen leven met hun kinderen en willen streven naar een oplossing.

Passende hulp vereist dat er vanuit verschillende perspectieven kan worden gekeken en geanalyseerd om het geuite geweld en de (soms traumatische) ervaringen op een juiste wijze te kunnen duiden Een houding van willen weten, een professionele nieuwsgierigheid is van groot belang in het samenwerken met deze meiden en hun families. Nieuwsgierigheid naar achtergrond, tradities maar vooral naar relaties en de betekenisgeving aan die relaties. De meiden en hun families weten vaak zelf waar kansen en mogelijke oplossingen liggen. De hulpverlening die het passende kader biedt stelt eisen ten aanzien van kwaliteit, professionaliteit en transorganisatorische samenwerking. Deze publicatie biedt daartoe de kernelementen.