Tachtig en dik; economie versus gezondheid (blog)

Minder oud
Een hoogleraar Besturen van Veiligheid stelde in een praatprogramma dat we ons moeten realiseren dat lockdownmaatregelen, bedoeld om mensenlevens te sparen, zoveel economische schade opleveren dat die op hun beurt juist levensjaren zullen kosten. Hij onderbouwde dit met de stelling dat mensen van een lager welvaartsniveau gemiddeld minder oud worden dan welvarender mensen. 

Met name de vraag over de dikke rokende oudere zorgde op Twitter direct voor veel verontwaardigde reacties, maar er was ook bijval: een collega van de vragensteller vond dat ‘het gesprek (over de afweging gezondheid – economie, TP/JC) toch echt gevoerd moet worden’.

Economie versus gezondheid
De verschillende vragen en uitspraken suggereren, direct of indirect, en bedoeld of onbedoeld, dat bij de bestrijding van de crisis op dit moment, bij de afweging tussen economie en gezondheid (lees: welvaart en leven) de gevolgen voor de economie te licht worden gewogen. Het komt erop neer dat ze vinden dat aan het leven van sommige mensen te zwaar wordt getild. De vragenstellers lijken daar trouwens hun eigen leven niet mee te bedoelen.

In aansluiting hierop beweerde Rutte dat de tegenstelling tussen gezondheid en economie slechts schijn is en dat het twee kanten van dezelfde medaille zijn.

‘Buikomvang 103 centimeter? Jammer…’
In praktisch opzicht is onduidelijk wie de criteria zou moeten opstellen om te bepalen wat zwak is en wie aan die criteria dan consequenties zou moeten verbinden. ‘Uw buikomvang is 103 cm? Jammer: net een centimeter te veel. U zult begrijpen dat we voor iemand met zo’n buik niet zulke kosten kunnen maken en iemand anders die zorg kunnen onthouden, want dat kunt u uw kinderen en kleinkinderen niet aandoen. Zeker niet als u bedenkt dat u misschien nog maar korte tijd te leven heeft.’

‘Economie dienstbaar aan leven’
Wie stelt dat gezondheid en economie twee kanten van dezelfde medaille zijn, wekt de indruk dat het om gelijkwaardige grootheden gaat, maar Westerse waarden stellen de morele voorkant van gezondheid (leven) boven economisch-financiële achterkant van de welvaart. Economie is dienstbaar aan leven, niet andersom. Het is, ook bij een medaille, onmogelijk de twee kanten tegelijkertijd in beschouwing te nemen. Neem daarom de ‘voorkant’- het doel - als principieel uitgangspunt voor beleid. Laat de achterkant – het instrument - niet het doel worden (tenzij ook hiermee levens gemoeid zijn). Dit voorkomt dat levens van sommigen opgeofferd worden om de welvaart van anderen veilig te stellen. 

Aanpak
Kies voor een aanpak en een organisatievorm waarin de verschillende perspectieven integraal en gelijktijdig, en niet separaat en achtereenvolgens in de beleidsbeslissingen kunnen worden betrokken. Naast de medische en economische invalshoeken gaat het in een crisis van deze omvang ook om ethische, sociologische, psychologische en filosofische overwegingen. 

Benieuwd naar alle afwegingen, conclusies en aanbevelingen?

Klik hier voor de volledige tekst

Een blog van Jo Caris en Theo Poiesz ( april 2020). Auteurs van Visies op Zorg. Eerder schreven twee onderstaande blogs over de coronacrisis:
-  de Covid-19 curve; de illusie van de klokvorm;
-  coronacrisis vraagt om strak geregisseerde informatievoorziening. 

  Over Visies op zorg

In Visies op zorg geven Jo Caris en Theo Poiesz strategische analyses van verschillende aspecten en onderdelen van de zorgsector. De brede en diepgaande perspectieven bieden overzicht en inzicht voor professionals, beleidsmakers en geïnteresseerden ten behoeve van beleidsontwikkeling, beschouwingen of besluitvorming over onderwerpen en processen binnen de zorg.