Waarom snakken we zo naar aanraking?

Dat we aanhalig zijn is niet zo gek als je je realiseert dat we zoogdieren zijn. We hebben elkaars fysieke nabijheid nodig voor onze veiligheid en gebruiken onze zintuigen om contact te maken. Daarin speelt de huid een belangrijke rol.

Toen de kinderen elkaar na maanden weer zagen zag je dat ze dit dikwijls spontaan in een fysieke actie uitten: met een dikke knuffel of stoer met een stomp of een wilde stoeipartij. Ook volwassenen vertonen dit gedrag. Na een lange tijd elkaar weer zien kun je haast niet anders dan elkaar omhelzen. Grappig is dat daar bij heftige emoties een licht schommelen aan te pas komt, alsof we elkaar als een baby wiegen. 

Nu we elkaar zo lang al niet kunnen aanraken voelt dat als een pijnlijk gemis. Datzelfde gemis zie je dikwijls bij mensen die alleen zijn komen te staan. De eerder nogal afstandelijke dame of heer pakt bij het binnenkomen meteen je hand en laat die pas minuten later weer los. De oorzaak van dit gedrag is waarschijnlijk een tekort aan oxytocine, een rustgevend hormoon dat door prettige aanrakingen wordt opgewekt. Dit hormoon reduceert stress en speelt een rol bij de socialisering.

Volksspelletjes
In oude volksspelletjes zie je dan ook veel aanraak-spel. Denk aan handenklap-spelletjes, tikkertje, allerlei kringspellen en het aloude 'Ik zou zo graag een ketting rijgen' of 'De boom wordt hoe langer hoe dikker' waarin de kinderen steeds dichter tegen elkaar gaan staan. Ook vrij spelende kinderen raken elkaar veel aan. Vaak is dat stoeien, friemelen of gezellig tegen elkaar aan hangen.

Voor opgroeiende kinderen is aanraakspel niet alleen nuttig om aan voldoende aanraking te komen, maar ook een manier om de grenzen van zichzelf en de ander te ontdekken. Van daaruit kan het leren die grenzen te respecteren. 

Lichaamsbesef speelt ook een rol bij het verwerven van nieuwe informatie. Ervaringen worden via het lichaam opgenomen en krijgen zo een plek in onze 'mind': ons stelsel van ervaringen, gevoelens en gedachten. Zintuigelijke deprivatie leidt tot het minder goed opbouwen van dit stelsel en daardoor tot het afnemen van het leervermogen en minder empathie met anderen.

Aanraken noodzakelijk
Nu schools leren steeds jonger wordt aangeboden dreigt een tekort aan tactiele stimulatie met als gevolg verminderde gevoeligheid voor de behoefte van het eigen lichaam en minder empathie voor anderen. Aanraakspel is noodzakelijk voor het ontwikkelen van een heldere mind en een wakker lichaamsbewustzijn. Scholen en kinderopvang doen er goed aan om aanraakspel op te nemen binnen hun activiteiten.

Heb je tips en trucs nodig om het aanraakspel op te nemen binnen de activiteiten met kinderen? Koop dan het boek Aanraken: een levensbehoefte.

Een blog van Marijke Sluijter. Zij is onderwijskundige moeder en auteur van Aanraken, een levensbehoefte; aanraakspel in school en kinderopvang. Daarnaast geeft zij trainingen in tekenspel aan leerkrachten, kindercoaches en -therapeuten en leidt docenten op.