Column W&T-onderwijs: M&M’s in bad

Zenuwachtig en bepakt en bezakt met tassen vol spullen stond ik klaar voor mijn eerste ProefjesLab met kleuters. Samen met een klas kleuters zou ik gaan ontdekken wat er gebeurt als water in aanraking komt met M&M’s en met een gekleurde stip van een viltstift.

Mijn grootste angst was dat de kleuters heel snel verveeld zouden raken. Deze angst verdween snel toen ik de klas binnen kwam. De kleuters dromden om mij heen en opgewonden wilden ze weten wat we gingen doen, wat er in de tassen zat en waarom ik een lange witte jas aan had.

Snel ging ik samen met de kleuters de tas met spullen voor het eerste proefje uitpakken: plastic bekertjes, viltstiften, papier, water en… grote satéprikkers. Vervolgens demonstreerde ik het proefje. Met een zwarte viltstift tekende ik een grote stip op een (vloei)papiertje. Vervolgens prikte ik de satéprikker door de stip heen en zette deze op de rand van het plastic bekertje. Voordat ik water in het bekertje goot, vroeg ik de kinderen wat zij dachten dat er ging gebeuren met de zwarte stip als er water bij zou komen. De kleuters kwamen met prachtige hypotheses. De ene dacht dat de stip zou veranderen in een roze hartje en de ander dacht dat de stip helemaal zou verdwijnen. Vervolgens gingen we samen heel goed kijken wat er in het echt gebeurde. De stip werd steeds langer en er kwamen nieuwe kleurtjes tevoorschijn zoals blauw en bruin. In zwart zitten andere kleuren verstopt die met water tevoorschijn kunt toveren.

Mijn vraag of de kleuters dat ook eens zelf wilden proberen, werd met een massaal JA beantwoord. Enthousiast gingen de kinderen aan de slag. Bij iedere tafel stond een hulpouder om te helpen. Geconcentreerd en vol verbazing bekeken de kleuters welke kleuren verstopt zaten in de stippen. Ook mochten de kleuters zelf gaan experimenteren. Wat gebeurt er als je een rode stip maakt of wat gebeurt er als je een groen hartje tekent?

De resultaten werden als kunstwerken gekoesterd en gingen als souvenir mee naar huis om aan papa en mama te laten zien. Mijn advies is bij deze proefjes vloeipapier van een schilderwinkel te gebruiken en niet koffiefilters. Dit papier geeft mooiere resultaten en is steviger.

Tijd voor het tweede proefje. De kleuters mochten verschillende kleuren M&M’s verspreid op een wit bordje leggen. De vraag was wat er zou gebeuren als je hier water bij giet. Gaan de kleuren van de M&M’s af en zo ja gaan ze dan met elkaar mengen?

Voorzichtig goten de kleuters een bekertje water leeg op de bordjes. Als je dan rustig wacht ontstaan normaal gesproken prachtige kleurvlakken in het water. Ik was de eerste les alleen vergeten te zeggen dat de kleuters niet aan het bordje mochten komen, waardoor bij sommige groepjes in het water was geroerd en de kleuren waren gemengd tot een grijs-bruine kleur. In enkele lessen werden verschillende zintuigelijke activiteiten aan het proefje toegevoegd en ontstond het verhaal van M&M’s die in bad gaan. Na het ontstaan van de kleurvakken mochten de kleuters een rondje met een vinger roeren door het water. Vervolgens mochten ze hun vinger aflikken om te proeven hoe het water smaakt. De grande finale is dan natuurlijk… hoe smaakt een M&M die in bad is geweest en zijn gekleurde jasje kwijt is? De algemene conclusie is dat de M&M dan nog steeds heel lekker is! Aandachtspunt bij M&M’s is dat kinderen met een lactose allergie ze niet mogen eten. Om dit probleem te omzeilen kun je Skittles gebruiken in plaats van M&M’s.

Inmiddels ben ik meer dan 75 ProefjesLabs verder en weet ik dat kleuters dol zijn op proefjes zeker als ze zelf aan de slag mogen gaan. Zo werd ik een keer na afloop van een les geknuffeld door een meisje. De andere kleuters wilden dat ook waardoor ik als een soort Bollo de Beer door alle kleuters ben geknuffeld. Les geven is een heel dankbaar beroep!

Harrie Ozinga, oprichter en programma-manager van het Techniekmenu.

Meer informatie over de proefjes:

Samen met Suzanne Wardenaar schreef Harrie Ozinga het boek Aan de slag met W&T-onderwijs, welke in januari 2019 bij Uitgeverij SWP zal verschijnen.

Aan de slag met W&T-onderwijs
Meer dan 50 tips en voorbeelden
Suzanne Wardenaar & Harrie Ozinga
ISBN 9789088508073
Verschijnt januari 2019
www.swpbook.com/2054