Fier en het drama van decentralisatie voor gespecialiseerde hulp

De directie van Fier schreef een brief aan minister de Jonge over de mangel waarin gespecialiseerde (jeugd)hulp terecht komt doordat met honderden gemeenten aparte afspraken moeten worden gemaakt over de financiering daarvan. Omslachtig, geldverslindend en het heeft desastreuze gevolgen voor de zorg aan kwetsbare slachtoffers.

"Even via deze weg. Want we hebben u een tijdje geleden een brief gestuurd, maar nog geen reactie ontvangen. Als de nood niet zo hoog was, hadden we nog wel een beetje geduld gehad. Maar aangezien het gaat om heel schrijnende zaken en we al vijf jaar aan de poort rammelen, gebruiken we deze column om nóg een keer naar voren te brengen dat wij ons erg bezorgd maken.

Vijf jaar geleden werden gemeenten verantwoordelijk voor de jeugdzorg. De standaard zorg is daarmee goed geregeld. Wat echter niet zo goed geregeld is, is de zeer gespecialiseerde hulp die slechts enkele instellingen in Nederland aanbieden. Zoals Fier dat doet. Een kleine groep kinderen en jongeren heeft zulke specifieke en complexe problemen dat zij niet geholpen kunnen worden door de ‘gewone’ jeugdzorg. Zij hebben heel gespecialiseerde en hulp nodig. Kinderen en jongeren uit heel Nederland kunnen bij deze instellingen terecht.

Fier biedt hulp aan de meest kwetsbare slachtoffers van geweld. Hulp aan kinderen en jongeren die ernstig beschadigd zijn door verwaarlozing, mishandeling, seksueel misbruik, uitbuiting, loverboypraktijken en eergerelateerd geweld. Vaak is de ellende al begonnen toen het nog kleine ukkies waren. Daarom zijn de gevolgen ook zo ernstig en complex. En daarom hebben ze ook gespecialiseerde hulp nodig. Deze minderjarigen zijn te ernstig beschadigd, te erg getraumatiseerd om toe te kunnen met standaard one size fits all hulp.

Al vijf jaar staat schaars landelijk specialisme onder druk. Waarom? Omdat 355 gemeenten verantwoordelijk zijn voor beleid en financiering van dit specialisme. Kun je je dat voorstellen, Hugo, 355 gemeenten die het met elkaar eens moeten worden? En dan blijkt ook nog dat gemeenten, de VNG en de Rijksoverheid het niet met elkaar eens zijn hoe landelijk specialisme gepositioneerd en gefinancierd moet worden. Wij maken ons zorgen. We weten niet of onze behandeling over een paar jaar nog wel beschikbaar is. Niet omdat er geen behoefte aan is, maar door geharrewar over wet- en regelgeving en extreme regeldruk. Omdat 355 gemeenten niet op één lijn kunnen komen. Omdat gemeenten zelf al zoveel financiële tekorten hebben dat ze geen cent aan iets anders willen uitgeven. Kortom± het is echt niet goed geregeld.

Beste Hugo, als minister bent u verantwoordelijk voor het jeugdhulpstelsel. Als het fout gaat, moet u ingrijpen. Zorg er alsjeblieft voor dat het handjevol landelijke jeugdzorgvoorzieningen dat we in Nederland hebben beter gepositioneerd en geborgd wordt.
Bij Fier worden iedere dag jongeren aangemeld van wie het leven één grote puinhoop is. Een puinhoop die vraagt om alles-uit-de-kast-hulp.

Zoals in onze brief aangegeven gaan we graag met u in gesprek over dit vraagstuk. We kunnen de urgentie toelichten, slachtoffers een gezicht geven, vertellen wat we doen en waarom. We hebben zelfs ook al wat ideeën over hoe de financiering gerealiseerd kan worden. Kant en klaar op uw bordje. Heel handig, want het zijn drukke tijden. Zeker voor een kabinet dat Nederland door de coronacrisis moet leiden. Maar vergeet onze kinderen en jongeren alstublieft niet. Zij hebben ook recht op een toekomst.

Groet,

Linda Terpstra en Anke van Dijke

Linda Terpstra is voorzitter van de raad van bestuur van Fier; landelijk expertise- en behandelcentrum bij geweld in afhankelijkheidsrelaties. Iedere maand schrijft ze een column voor het Friesch Dagblad. Anke van Dijke is medebestuurder.