Verlies van controle en autonomie veroorzaakt trauma na bevalling

In Brainwash Zomerradio was filosoof en vroedvrouw Rodante van der Waal te gast. Als vroedvrouw is ze vaak getuige geweest van grensoverschrijvend gedrag tijdens de bevalling.

Het klinkt heftig: grensoverschrijdend gedrag of zelfs geweld bij de bevalling. Wat bedoelt Van der Waal hiermee? “In sommige landen worden vrouwen geslagen tijdens de bevalling, of uitgescholden en genegeerd. In Nederland is dat niet zo, maar wordt de term gebruikt om een vorm van institutioneel geweld aan te duiden, die gaat om de toe-eigening van het zwangere lichaam. Bijvoorbeeld: zonder toestemming inwendig onderzoek doen, of een knip zetten." Het gaat dus over controle nemen op een manier die door vrouwen als grensoverschrijdend wordt ervaren.

Er wordt in Nederland geen onderzoek gedaan naar hoe vaak het voorkomt, geweld bij een bevalling. Volgens Van der Waal is dat regelmatiger dan vaak gedacht. “Er is een grote activistische beweging, de geboortebeweging, die een paar duizend leden heeft. Zij hebben een paar keer de genoeg-gezwegen-actie gedaan, waarbij mensen opschrijven welk geweld hen is aangedaan tijdens de bevalling en dat deelden onder de hashtag #genoeggezwegen.” Zo is er een vrouw die schrijft dat ze ruim een half uur tegen haar zin inwendig wordt onderzocht, ondanks dat ze huilde dat ze dat niet wilde. Van der Waal: “Een zwangere mag een inwendig onderzoek weigeren.” Of een vrouw die zo veel pijn had dat ze op handen en knieën de weeën moest wegzuchten, maar niet werd geloofd, waarna de verloskundige haar toebeet: "Doe niet zo theatraal!"

De grote behoefte om deze verhalen ook jaren na de bevalling nog te delen, laat het trauma zien. “Uit internationaal onderzoek blijkt dat 1 op de 5 bevallingen traumatiserend is. We hebben lang gedacht dat het trauma kwam doordat een bevalling een heftige gebeurtenis is, waar een vorm van natuurgeweld in zit. Maar eigenlijk blijkt dat het trauma veroorzaakt wordt door gebrekkige communicatie door de zorgverlener, het gevoel ontmenselijkt te worden en dat het alleen gaat om het eruit krijgen van de baby en jij vergeten wordt.” Volgens Van der Waal speelt de relatie met de zorgverlener een belangrijke rol bij trauma, en het gevoel alleen te zijn, de autonomie en controle kwijt te raken. “Als je met je benen in de beensteunen ligt, lig je eigenlijk helemaal open, en kan je weinig doen om jezelf te beschermen, of bepalen wat er met je gebeurt.”

Bron: Brainwash

Diana de Koning schrijft in haar boek Een trauma is zo geboren over wat er allemaal kan leiden tot een trauma rondom de bevalling, maar ze vertelt ook hoe dit voorkomen kan worden. De impact van medische ingrepen een keizerssnede, duwen op een buik of onbedoelde opmerkingen van hulpverleners kan naast (tijdelijk) stress ook trauma en PTSS tot gevolg hebben. Zelfs partners, zorgverleners en baby’s kunnen hier last hebben.

Het boek zet duidelijk uiteen welke stressoren zich tijdens een bevalling kunnen voordoen. Door meer bewustzijn, betere communicatie en meer empathie zijn veel trauma’s te voorkomen. En als er zich toch een traumatische gebeurtenis voordoet, kun je de schade in veel gevallen relatief eenvoudig beperken. Tenminste: als je weet waar je op moet letten, wat je kunt veranderen en hoe je kunt handelen als het fout gaat.

Het boek is geschreven voor alle professionals in de geboortezorg, zoals verloskundigen, kraamvrouwen, gynaecologen, huisartsen, poh-ggz, doela’s, psychologen, coaches en professionals op consultatiebureaus.

Een trauma is zo geboren (Verwacht)
Traumazorg voor, tijdens en na de bevalling